19 EKİM 2015, İSTANBUL
KEİG Platformu tarafından düzenlenen Özel İstihdam Büroları ve Geçici İş İlişkisinin Kadın İstihdamına Etkileri isimli panel 19 Ekim 2015 Pazartesi günü İstanbul’da yapıldı. Platformun konuyla ilgili hazırladığı araştırma raporunun paylaşıldığı toplantıda Türkiye’de ve uluslararası alandaki deneyimler tartışmaya açıldı.
Toplantının açılış konuşmasını KEİG Platformu’ndan Serap Güre ve Uluslararası Çalışma Örgütü/ ILO Türkiye Direktörü Numan Özcan gerçekleştirdi. Güre, Platformun 2007 yılından beri yürüttüğü çalışmaları ve bu konuda bir panel yapma ihtiyacının nasıl doğduğunu aktardı. Özcan ise, özel istihdam bürolarının durumuna genel olarak değinirken, ILO’nun konuya yaklaşımını özetledi.
Kocaeli Üniversitesi’nden Doç. Dr. Aziz Çelik, Özel İstihdam Büroları Aracılığıyla Geçici İş İlişkisi: Bildiğimiz İstihdamın Sonu ve Çalışma Hayatına Etkileri başlıklı sunumunda, özel istihdam bürolarının ortaya çıkışını ve Türkiye’deki yasal statülerini aktardı. İŞKUR’un tekelinde olan kamusal iş bulma yükümlülüğünün, özel istihdam büroları yoluyla ödünç iş ilişkisi, yani işçi kiralamaya döndüğünü belirten Çelik, bu büroların 2003’ten sonra yasal statü kazandığını ifade etti. Bu büroların klasik iş sözleşmelerinin özelliklerini değiştirdiğini aktaran Çelik, işçi ile işveren arasında gerçekleşen bildiğimiz iş ilişkisi yükümlülüklerinin tartışma konusu haline geldiğini vurguladı. Çelik ayrıca, şu andaki mevzuata göre işçiden ücret talep etmemesi gereken bu büroların yasaya uygun davranmadığını ve Türkiye için yaklaşan bir tehlike olduğunu ifade etti.
Kadın Emeği Çalışan Feminist Araştırmacılar/ KEFA üyesi Handan Çağlayan, Türkiye’de Özel İstihdam Büroları ve Bürolar Aracılığıyla Geçici İş İlişkisinin Kadın İstihdamına Etkisi başlıklı sunumunda, KEİG Platformu’nun konuyla ilgili hazırladığı araştırma raporunu açıkladı. Öncelikle Türkiye’de kadın istihdamının durumuna değinen Çağlayan, 2000’li yıllardan itibaren hükümetlerin konuyla ilgili çözümünün esneklik ve kadın girişimciliğine odaklandığını belirtti. Türkiye’de on yılı aşkın süredir özel istihdam bürolarının faaliyette olduğunu söyleyen Çağlayan, bu bürolar aracılığıyla iş bulanların % 34’ünü kadınların oluşturduğunu aktardı. Bu kadınların yarısından fazlasının (%56) genç ve eğitimli olduğunu ifade eden Çağlayan, nitelik gerektirmeyen işlerde istihdam edildiklerini de vurguladı. Çağlayan ayrıca, kadınların kendileriyle aynı pozisyonda çalışan erkeklere göre eğitim seviyesinin daha yüksek olduğunu ifade etti. Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Yasa Tasarısı ile bu büroların özellikle kadınları hedeflediğini belirten Çağlayan, kadın istihdamında şu anda bir etkisi olmasa dahi gelecek için bir tehlike barındırdığını söyledi.
Petrol-İş Sendikası’ndan Kadın Dergisi Editörü Necla Akgökçe, Toplumsal Cinsiyet, Özel İstihdam Büroları, Geçici İş İlişkisi, Sendikalar başlıklı sunumunda özel istihdam bürolarıyla ilgili Türkiye’deki sendikaların çalışmalarını aktardı. Kadın hareketinin konuyla ilgili çalışmalarını da anlatan Akgökçe, kadın çalışmalarının sendikaların genel politikalarına yedirilmediğini ifade etti. Sendikaların erkek egemen yapılar olduğunu belirten Akgökçe, konuyla ilgili şu ana kadar yapılan çalışmalar önemli olsa da, bu büroların özellikle kadınlara yöneldiği son dönemde sendikaların bu çalışmaları devam ettirmesinin önemini vurguladı.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) yetkilisi Valerio De Stafano, Özel İstihdam Büroları Üzerinden Geçici İş İlişkisi, ILO Standartları Ve Standart Olmayan İstihdam Biçimlerine Karşı Önlemler başlıklı sunumunda, özel istihdam bürolarının ortaya çıkışını ve ILO’nun konunun başından beri yürüttüğü çalışmaları aktardı. Konuyla ilgili çıkarılan 181 No’lu sözleşmeyi ve uygulamalarını çeşitli dünya örnekleri üzerinden aktaran Stefano, bu bürolar yoluyla çalışacak işçilerin bir ülkede çalışan diğer işçilerle aynı haklara sahip olması gerektiğini vurguladı. İkinci sunumda CIETT Türkiye Temsilcisi Melda Özkan, dünyadaki en büyük 16 özel istihdam bürosunu bir araya getiren bu derneğin çalışmalarını aktardı.
IndustriALL Genel Sekreter Yardımcısı Monica Kemperle, Private Employment Agencies: No Alternative to Jobs with Secure, Social Standards başlıklı sunumunda, özel istihdam bürolarının ortaya çıkışı ile iş hukukunun uygulanmadığını ve çalışma koşullarının daha sorunlu hale geldiğini belirtti. Bu büroların toplu iş sözleşmesi yapmaktan kaçındığını, çünkü esnekliklerini kaybetmek istemediklerini ifade eden Kemperle, bürolar yoluyla çalışanların daha düşük ücretlerle ve güvencesiz çalıştığını aktardı. Kadınların bu bürolar yoluyla kendi vasıflarının altında işlerde çalıştırıldığını vurgulayan Kemperle, kadınlara karşı herhangi bir sorumlulukları da olmadığını aktardı. Kemperle, kadın- erkek arasındaki eşitsizliğin, ücret uçurumunun hala devam ettiğini ifade ederken işgücü piyasasındaki konumlarının iyileştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Toplantıda yapılan sunumlara aşağıdaki başlıkları tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Açılış konuşması – Özel İstihdam Büroları ve Türkiye’de Çalışma Hayatına Olası Etkileri
I. Oturum- Türkiye’de Özel İstihdam Büroları ve Geçici İş İlişkisi Bağlamında Kadın İstihdamı
Özel İstihdam Büroları ve Türkiye’de Çalışma Hayatına Olası Etkileri – Doç. Dr. Aziz Çelik, Kocaeli Üniversitesi
Kadın İstihdamı Açısından Özel İstihdam Büroları ve Geçici İş İlişkisi: Türkiye Analizi – Handan Çağlayan, KEİG Platformu
Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısıyla Sendikalar ve Özel İstihdam Büroları–Necla Akgökçe, Petrol İş Sendikası – Uzman
II. Oturum – Dünyada Özel İstihdam Büroları ve Geçici İş İlişkisi Uygulamalarına Yaklaşım
Geçici İş Büroları, ILO Standartları ve Standart Olmayan İstihdam Biçimlerine Karşı Önlemler -Valerio De Stefano, ILO-WORKQUALITY
ÖİB Uluslararası Konfederasyonu (CIETT) Değerlendirmesi – Melda Özkan, CIETT Türkiye Temsilcisi, ÖİBD adına Adecco Türkiye Şirketler Grubu – Kamu İlişkileri Müdürü
Kadın Hakları İnsan Haklarıdır – Gerçekten Öyle mi? – Monica Kemperle, IndustriALL – Genel Sekreter Yardımcısı
UNI geçici çalışanlar ve büro çalışanları–sendikalar için güçlükler ve imkanlar
