(Bilgi notuna ulaşmak için tıklayın)
Bilgi notunda mevsimlik gezici tarım işçiliği; Mart-Kasım ayları arasında aile fertlerinin evden ayrılarak birden fazla yerde gezici olarak çalışması şeklinde tanımlanıyor. Geçicilik ve gezicilik temel özellik şeklinde ortaya çıkarken, yoğunluklu olarak çalışılan alanlar inşaat, turizm ve tarım olarak öne çıkıyor. Bu işçiliğe dair net verilerin tutulmadığı belirtilirken, kayıt dışı çalışanlar ve çocuk işçiler de eklendiğinde Türkiye’de mevsimlik işçi sayısının bir milyona ulaştığı tahmin ediliyor.
Ücretler düşük, izin yok, koşullar ağır
Bilgi notunda çalışma ilişkileri ve barınma koşullarına dair öne çıkan sorunlar şu şeklide aktarılıyor:
-Günlük ücretler çok düşük, kayıtdışı çalışma yaygın, ücretin bir kısmı aracıya veriliyor.
-Kadın işçilere daha düşük ücret verildiğinden, kadın çalıştırmak tercih ediliyor.
-İşçilerin belli çalışma saatleri ya da tatilleri yok. Fazla çalışma karşılığında ek ücret alınamıyor.
-Ölümlü ve ağır yaralanmalı kazalara sıklıkla rastlanıyor. Özellikle işçileri taşımada kullanılan minibüslere kapasitesinden fazla binilmesi ölümlere yol açıyor.
-Özellikle tarımda kullanılan ilaçlar pek çok hastalığa sebep oluyor.
– Çalışma ve yaşam koşulları örgütlenmelerini neredeyse imkânsız hale getiriyor.
-Yüzde 80’i çadırlarda yaşayan işçilerin tuvalet ve banyoları yetersiz, içme suları sağlıksız.
-Etnik köken ve dini inanışa dayalı dışlanma yoğun şekilde yaşanıyor.
Kadın işçiler günde 18 saate kadar çalışıyor
Çocuk işçiliğinin çok yaygın olduğu bu alanda çocukların günde neredeyse 12 saat çalıştığı ve eğitim haklarından faydalanamadığı bilgi notunda ifade ediliyor. Kadınların ise mesaisi bittikten sonra yemek yapma, su taşıma, odun toplama, ateş yakma, çadır temizliği gibi ev işleri sebebiyle günde neredeyse 12-18 saat çalıştıkları vurgulanıyor. Ayrıca, kadınların erkeklerden daha az ücret aldığı ve ücretlerine erkekler tarafından el konulduğu da belirtiliyor. Bunun yanında, kadınların tacize, tecavüze ve şiddete uğradıkları bilgisi yer alıyor.
Kapsamlı yasal düzenleme yapılmalı!
Bilgi notunda mevsimlik ve gezici tarım işçiliğine neden olan koşulların ortadan kaldırılması ile ilgili olarak çeşitli görüşlerin olduğu belirtilirken, var olan koşulların iyileştirilmesine yönelik talepler arasında şunlar yer alıyor:
-Kapsamlı bir yasal düzenleme yapılmalı
-Mevsimlik tarım işçileri sosyal güvenlik kapsamına alınmalı
-İşçi-işveren arasında yer alan aracılık kurumu ortadan kaldırılmalı
-Çocuk işçiliği engellenmeli
-Ulaşım ücretsiz ve güvenli hale getirilmeli
-Barınma alanları yaşamaya uygun hale getirilmeli
-Kadın işçilerin omuzlarına yüklenen çocuk bakımı ve haneiçi sorumluluklar ücretsiz ve ulaşılabilir hizmetlerle ve erkeklerin eşit paylaşımı ile hafifletilmeli.
