KEİG üyeleri İstanbul’da toplandı. Kadın kooperatiflerini ve kadın emeğini tartıştı.
Kadın kooperatifleri Türkiye’de 2000’lerden beri artmaya devam ediyor. Dünyanın birçok yerinde bir dayanışma ekonomisi modeli olarak işleyen kooperatifler, Türkiye’de ticari işletme statüsüne sahip ve kadın kooperatifleri açısından üstesinden gelinmesi zor mali, yasal ve vergi yükümlülüklerine tabiler.
Bu konu birkaç senedir KEİG Platformu’nun da gündeminde. 2015 yılında yapılan kadın kooperatifleri araştırmasından sonra KEİG üyesi kooperatiflerin ve üretim yapan derneklerin bu konuda politika geliştirme ve örgütlenme ihtiyacı nedeniyle bir kooperatif çalışma grubu oluştu. Grup son toplantısını 19-20 Mayıs’ta İstanbul’da yaptı.
Öncelikle kadın kooperatiflerinin uzundur düzenlenmesine dair talepte bulundukları vergi yükümlülükleri, muhasebe ücretleri ve çeşitli mali yükler kooperatif kurmada caydırıcı bir rol oynuyor. Bu yükümlülükleri yerine getirememek kooperatiflerin kapanmasına bile neden oluyor. Çünkü kadın kooperatifleri mevcut haliyle üretimin ve hizmetin büyük ölçüde geleneksel kadınlık rollerine göre yapıldığı ve kazancın son derece az olduğu yapılar. Yasal olarak ticari işletme olmalarına rağmen, söz konusu kadın grupları olunca sadece sosyal ve psikolojik güçlenme boyutu ön plana çıkarılıyor. Bu nedenle mesele kadın emeği bağlamında tartışılamıyor. Oysa özellikle fason üretim ve aracılık sistemi gibi faktörler hem kadın kooperatiflerini hem de dernekleri ucuz kadın emeği alanları haline getiriyor. Yine kamusal olarak sunulması gereken bakım hizmetleri kooperatiflerde düşük ücretlerle çalışan kadınlarca üstleniliyor.
Kadın kooperatiflerinin gerçekten kolektif üretim ve kazanca dayalı bir istihdam modeli olabilmesi için öncelikle bu ağır vergi yükleri ve dışarıdan müdahaleler ortadan kalkmalıdır. Kadın kooperatiflerinin sadece dikiş-nakış, yemek yapma gibi geleneksel cinsiyet rollerine uygun alanlar üzerinden teşvik edilmesinin de önüne geçilmelidir. En önemlisi kooperatifin üretimden satış ve pazarlamaya kadar tüm süreç üzerinde kendi kontrolü olmalı, bunun için aracıların sömürüsüne engel olunmalıdır.
İlgili haberler için bakınız
Kadın Kooperatiflerinde ve Üretim Derneklerinde Kadın Emeği
Kadın Kooperatiflerinin Çıkmazı: Az Kazanç Çok Vergi
