Kamuda Esnek Çalışma Üzerine
KEİG Platformu
5 Mayıs 2014
Güvenceli esneklik adı altında eğreti çalışma biçimlerinin iliklerimize kadar işlemesi için çalışmalar son hızla devam ediyor. Kamuda da esnek çalışma uygulaması için kollar sıvanmış durumda. Devlet Personel Başkanlığı’nın Marmaris’te düzenlediği 4 gün süren bir esnek çalışma toplantısı yapıldı[1].
Esnek çalışmanın altındaki baklanın ne olduğunu zaten çok iyi biliyoruz. Devlet Personel Başkanı da, “Esnek çalışma şekli memur annelere alternatif olacak” diyerek bildiğimiz gerçeklerin bir kez daha altını çiziyor. Esneklik öyle bir sihirli formül ki hem kadını ev içine hapsetmeye çalışan muhafazakar politikalarla hem de kadınların istihdamının arttırılması söylemi ile büyük bir uyum sergiliyor.
Eurostat’in 2009 verilerine göre, 25-49 yaş arasında kısmı zamanlı çalışan erkeklerin %43’ünün kısmi zamanlı çalışma nedeni tam zamanlı iş bulamamalarıyken, kadınların %42’sinin kısmı zamanlı çalışmasının nedeni olarak çocuk ya da yaşlı bakım sorumluluğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla, esnek çalışma kadınların hem çalışıp hem de aile bireylerinin bakımını üstlenmeleri anlamına gelmektedir. Ancak, esnek çalışmayı dillerine pelesenk edenler daha düşük ücretler, ücretli izin hakkının ortadan kalkışı, kıdem tazminatının hayal haline gelişi, emekli aylığının cep harçlığına dönüşmesi gibi ‘ayrıntıları’ göz(lerimiz)den kaçırıyorlar. Diğer taraftan, esnek çalışma işgücü maliyetlerinin işveren yerine işçiye ve ailesinin üzerine yıkılması anlamına gelirken, işçilerin örgütlenmelerinin önünde de büyük bir engel teşkil etmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı son birkaç yıldır çeşitli yerlerde yaptığı açıklamalarda sürekli olarak kadınların en az üç çocuk yapmasını salık vermektedir. Kadınların daha çok çocuk doğurması için verilen emeklilik teşvikleri, kadın istihdamının arttırılması politikalarının -evden, kısmı-zamanlı, çağrı usulü gibi- esnek çalışma biçimleri üzerinden şekillendirilmek istenmesi, hükümetin kadın istihdamı ve bakım hizmetleri konusunda aile temelli bakışını ortaya koymaktadır.
2014-2018 yıllarını kapsayan 10. Kalkınma Planı’nda da, diğer planlarda olmayan Ailenin ve Nüfusun Dinamik Yapısının Korunması Programı ile çeşitli nedenlerle zayıfladığı ileri sürülen aile kurumunun güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Sosyal ve ekonomik politikalar ailenin korunması ve güçlendirilmesi için birbirini tamamlayıcı ve destekleyici olarak düşünülmektedir. Bu da çocuk bakımının hane içinde kadınlar tarafından yerine getirilmesi anlamını taşımaktadır.
Kaliteli ve ulaşılabilir bakım hizmetleri sunulmadığı, erkekler kadınlarla eşit sorumluluk almadığı, evlerde ve kamusal alanda cinsiyetçi iş bölümü devam ettiği sürece, kadınların esnek çalışmayı tercih ettiklerini söylemek/varsaymak cinsiyetçi bakışın ve pratiklerin devam ettirilmek istendiği anlamı taşımaktadır. Kamuda esnek çalışma modelleri işgücü piyasasının esneklik alanını genişletmekte, kazanılmış hakların gaspedilmesi ve memur ya da işçi olsun tüm çalışan kadınların eve kapatılarak erkeklerin, devletin ve işverenin bakım hizmetleri sorumluluğundan kurtulma çabalarının bir ifadesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
[1] http://www.radikal.com.tr/turkiye/memura_part_time_ve_3_gun_calisma_uygulamasi_geliyor-1189023
http://haberciniz.biz/kamuda-esnek-calisma-modeli-marmariste-masaya-yatirildi-2815001h.htm
