26-27 Haziran tarihlerinde İzmir’de yapılan KEİG Platformu Toplantısı’na katılan örgütler: Ev Hanımları Dayanışma ve Kalkındırma Derneği (Adana), Kadın Eğitim ve İstihdam Derneği (Ankara), Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Çalışma Grubu (Ankara), Antalya Kadın Danışma Merkezi ve Dayanışma Derneği (Antalya), Koza Kadın Derneği (Bursa), ELDER Kadın El Emeğini Değerlendirme Derneği (Çanakkale), Çanakkale Girişimci Kadınlar Üretim ve Pazarlama Kooperatifi (Çanakkale), Girişimci Kadınların Desteklenmesi Derneği (Denizli), Kadınlarla Dayanışma Vakfı (İstanbul), KEFA, İmece Kadın Sendikası (İstanbul), Çiğli Evka-2 Kadın Kültür Evi (İzmir), Buca Evka 1 Kadın Kültür ve Dayanışma Evi (İzmir), Bağımsız Kadın Derneği (Mersin), Yaşam Evi Kadın Dayanışma Derneği (Urfa), Van Kadın Derneği/ VAKAD) (Van).
İlk Gün: Yerel Mekanizmalara Katılım
1. Oturum: Belediyelerin stratejik plan yazım sürecine katılım
Belediyeler, seçildikten sonraki 5 yıllık faaliyetlerini planlamak üzere bir stratejik plan hazırlıyor. Bütçe, bu planda yer alan faaliyetlere göre belirlendiğinden kadınlar olarak taleplerimizin bu belgelere girebilmesi çok önemli. Bu nedenle kadınlar olarak belediyeden hangi taleplerimizin olduğunu belirlemek, bu talepleri iletmek üzere belediye yönetimiyle görüşme yapmak (eğer yapamıyorsak yazılı iletişim kurarak bu talepleri iletmek) son derece önemli. Ayrıca Belediye Kanunu’nun 41.maddesinde, stratejik planının konuyla ilgili sivil toplum örgütlerinin görüşü alınarak hazırlanacağı yazıyor. Bu kapsamda KEİG Platformuna üye olan kadın örgütleri olarak belediyelerden taleplerimizi belirledik. Taleplerimiz genel olarak belediyelerin kadın-erkek eşitliğine yönelik çalışmalarının düzenlenmesi, sunulan hizmetlerin planlanmasında kadın örgütlerinin danışmanlığının sağlanması ve kadın istihdamıyla ilgili çalışmalar yapılması olmak üzere 3 ana eksende toplandı. Belediyelerin tüm sosyal hizmetlerini düzenlerken il veya ilçedeki kadın örgütlerinin danışmanlığında toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalar yürütmesi gerektiği vurgulandı. Sokakların ışıklandırılması, göçmen kadınlar ve çocuklar için belediyeler bünyesinde danışma masaları kurulması, kadınlara ve erkeklere toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda seminerler verilmesi, belediyeler bünyesinde kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasına yönelik ihtisas komisyonları oluşturulması, iş danışmanlık sisteminin içeriğinin toplumsal cinsiyet eşitliği esas alınarak belirlenmesi, kadınların yoğun olarak çalıştığı işlerde görülen meslek hastalıklarına yönelik bilgilendirme yapılması, vs. gibi konular öne çıkan talepler arasında yer aldı.
Bu taleplerimizin stratejik planda nasıl yer alabileceğini belirledik ve bir plan yaptık. Bu plana göre, taleplerimizi iletmek üzere 4 Temmuz’a kadar ilimizde belirlediğimiz belediyelerin stratejik plan müdürlüklerinden randevu alıp görüşmelere gideceğiz. Eğer sivil toplum örgütleri ile stratejik planla ilgili toplantı ve görüşmeler yapıldığını, bizimle görüşemeyeceklerini bildirirlerse, taleplerimizi kendilerine yazılı olarak iletmek istediğimizi söyleyeceğiz ve taleplerimizi iadeli taahhütlü olarak posta adreslerine postalayacağız (Taleplerimizin yer aldığı metni ekte iletiyoruz). Stratejik Planla ilgili çalışmaların tüm KEİG üyeleri tarafından yürütülmesini kararlaştırdık. Bu çalışmamız Eylül ayına kadar sürecek.
Şu ana kadar İzmir’de stratejik plan için görüş verilmiş. Çanakkale’de 1 Temmuz’da stratejik plan toplantısı var, Elder taleplerini iletecek. Antalya stratejik plana taleplerini iletmeyi düşünmüş; ancak önce yöntemi öğrenmek gerektiğine karar vermişler. Adana’da stratejik plan için talepleri iletme çalışması yapılıyor. Öncelikle bir haritalama çalışması yapmışlar şu ana kadarki çalışmalarla ilgili. Urfa’da belediyeyle ortak çalışma yapmak üzere benzer talepleri içeren bir proje hazırlamış. Mersin’de mahallelerde çıkan talepler bazı belediyelere iletilmiş.
2. Oturum: İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları (İİMEK)’na Katılım
Bu oturumda, İİMEK’lerin yapısı, kurulda yer alan bileşenler, kurulun işlevi ve kurula ne şekilde dahil olunabileceği ile ilgili bilgilendirme yapıldı ve kendi illerinde İİMEK’lere katılan 5 KEİG üyesi örgüt deneyimlerini paylaştı.
İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları (İİMEK), genel olarak il düzeyinde; istihdam ve mesleki eğitim politikalarının oluşturulmasına, istihdam etkinliklerinin ve mesleki eğitim uygulamalarının izlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik çalışmaları yürütüyor. Kurul; Valinin başkanlığında, Belediye Başkanı, büyükşehir belediyesi bulunan illerde Büyükşehir Belediye Başkanı veya Genel Sekreteri ya da Genel Sekreter Yardımcısı, İl Özel İdaresi Genel Sekreteri, İl Millî Eğitim Müdürü, İl Sanayi ve Ticaret Müdürü, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü, İl Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı veya Başkanları, işçi konfederasyonlarından birer temsilci, işveren konfederasyonlarından birer temsilci, Sakatlar Konfederasyonundan bir temsilci, İl Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı, ilde bulunan yükseköğretim kurumlarının Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümü veya Mesleki Teknik Eğitim bölümlerinden Valinin belirleyeceği bir öğretim üyesinden oluşuyor.
Kadın örgütleri, İİMEK’lere üye ya da gözlemci olarak katılabiliyor. Ancak bunun için davet beklemek yerine daha çok bizlerin bir talepte bulunması gerekiyor. Kurul’un aldığı kararlar bağlayıcı olduğu için bu kurullarda yer almamız önemli. Uygulamada daha çok İİMEK bileşenlerine yakın duran kadın örgütleri bu kurullara davet ediliyor.
KEİG üyesi 5 kadın örgütü (VAKAD, BEKEV, GİKAD, KADAV, ELDER) bu kurullarda sürekli ya da zaman zaman yer alıyor; ancak daha çok üye değil, gözlemci konumundayız. Kurul kararlarında da çoğunlukla kadınlarla ilgili bir konu yer almıyor, Girkakop’tan Ayşen, İİMEK’lerde ne tür kararlar alındığından örnekler verdi. Çağla, İİMEK’lerin önemli yapılar olduğunu; ancak etkisinin her ilde vali, vali yardımcısı ve İŞKUR Müdürü’nün inisiyatiflerine bağlı olarak değiştiğini belirtti. Dolayısıyla politikaları etkilemede çok rolümüz olmayabiliyor; ancak yine de taleplerimizi görünür kılmak ve baskı oluşturmak için kurullarda yer almamız önemli. Ayrıca, 4 toplantıdan birinin konusunun toplumsal cinsiyet olması gerektiği bilgisine ulaştık. Toplantının konusuna göre de sivil toplum örgütleri çağrılabildiği için, toplumsal cinsiyet konusu gündem olduğunda Kurula katılmak için başvurabiliriz.
Çağla, İİMEK’lere katılımımızla ilgili deneyimlerinden hareketle birtakım önerilerde bulundu.
İİMEK’lerde yer almak için yapabileceklerimiz:
İlgili vali yardımcısı ve İŞKUR müdürü ile iletişime geçmek ve İİMEK’lerde olmayı talep etmek
ValiliğeİİMEK’e katılmak istediğimizi belirten bir dilekçe yazmak, bir örneğini de İŞKUR’a ve Bakanlığa göndermek (Katılım talebimiz reddedilirse yeniden başvurabiliriz ya da yeni yollar düşünebiliriz)
İİMEK’lerde gündeme getirebileceğimiz konular:
Alınan kararlarda toplumsal cinsiyet eşitliğinin dikkate alınması
Mesleki eğitimlerin içeriğinin belirlenmesi, toplumsal cinsiyet eğitiminin mesleki eğitimlerin içine yerleştirilmesi
Şiddet gören kadınların istihdamı
İİMEK’lere katılımda kadın kotasının konmasının sağlanması
Mesleki eğitim gören kadınların çocuklarına bakım hizmetinin sağlanması
İŞKUR’da toplumsal cinsiyet eşitliği biriminin kurulması
Kurul kararlarında nasıl etkili olabiliriz?
Aynı anda örgütlü olduğumuz tüm illerdeki İİMEK’lerde ortak gündemin oluşturulması, aynı kararın çıkartılmasının sağlanması(taleplerimizin mutlaka karara dönüşmesini sağlamamız önemli) ve bu kararın İŞKUR Genel Müdürlüğü’ne ulaştırılması
İİMEK’teki üniversite temsilcisi (Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü veya mesleki teknik eğitim bölümlerinden oluyor bu temsilci)akademisyenle ilişkiye geçilmesi
İİMEK’teki Ticaret Odası temsilcisinin kadın olması için Oda’dan yazılı talepte bulunulması
İŞKUR’daki iş ve meslek danışmanları ile ilişki kurulması
Bu oturumda ayrıca, mesleki eğitimlerin içeriğinin toplumda yerleşmiş kadın-erkek rollerini pekiştirdiği, kursların istihdam garantisi sağlamadığı ve kadınlar için tam zamanlı ve güvenceli iş sağlamada yetersiz kaldığı üzerine konuşuldu.
İkinci Gün:Eğretileşme Araştırması ve KEİG Çalışma Planının Oluşturulması
1. ve 2. Oturum: Eğretileşme Araştırması ve Grup Çalışmaları
Toplantının ikinci gününde Kasım ayındaki Genel Kurul Toplantımızda kararlaştırdığımız “eğretileşme araştırması” üzerine konuştuk. Eğretileşme konusunda farklı ülke örneklerinden derlenerek hazırlanan çalışma sunuldu, soru-cevaplar üzerinden konu tartışıldı. Sonrasında 5 ayrı çalışma grubu oluşturularak iş piyasasında eğretileşme sürecinin özelliklerinden olan “seçeneksizlik”, “yoksulluk”, “belirsizlik”, “güvencesizlik” ve “örgütsüzlük” konuları ayrıntılı olarak tartışıldı. Öğleden sonraki oturumda her grup kendi içinde öne çıkan sorunlar, talepler ve çözüm önerilerini sunarak çalıştığı konuyu tartışmaya açtı. Yapılan işi veya koşullarını seçme şansımız olmaması, kadınların yaptığı işlerin mesleki tanımı olmaması dolayısıyla ‘vasıfsız’ olarak görülmesi, istikrarsızlık, emeğin değersizleştirilmesi, bölgesel asgari ücret meselesinin sorunlu yanları, insanların hayatına dair almak istediği evlilik, çocuk yapma, iş değiştirme, tatile gitme, işten ayrılma, emeklilik gibi her kararda belirsizlik ve güvencesizlik yaşaması, kadınların istediği hayatı seçme şansı olmaması, ev hizmetlerinde ve ev eksenli çalışan kadınların yaşadığı sorunlar, mobbing ve işyerinde cinsel taciz, işçilerin örgütlenmesinin önüne engeller konulması ve bu şekilde insanların hak arama yollarının kapatılması gibi sorunlar öne çıkan tartışma konularını oluşturdu.
Bu konularla ilgili öne çıkan talepler şöyle oldu: Başta sendikalar olmak üzere kadınlara yönelik yürütülen örgütlenme çalışmalarında kadın haklarının içerilmesi, kooperatif tarzı örgütlenmeler önünde kadınlar için var olan yasal engellerin kaldırılması ve buna benzer alternatif örgütlenme alanlarının yaratılması, kadınlara fırsat eşitliği değil fırsat önceliği tanınması, haksız işten çıkarılmalarda hukuki destek mekanizmalarının güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması, bu konuyla ilgili sendikalar bünyesinde komisyonlar oluşturulması, kadınların el emeği üretimi konusunda pazar oluşturma çalışmalarının arttırılması, bankalara borçlanmak yerine ortak fonlar oluşturulması…
3. Oturum:KEİG Çalışmalarının ve Çalışma Gruplarının Belirlenmesi
Bu oturumda öncelikle geçtiğimiz dönemde yürütülen kreş çalışmasının bir değerlendirilmesi yapıldı. Sonrasında gelecek dönem KEİG çalışmalarının neler olacağı konuşuldu ve bu çalışmaları yürütmek için çalışma grupları oluşturuldu.
KEİG Yeni Dönem Çalışma Konuları ve Çalışma Grupları
Eylül ayına kadar tüm KEİG üyesi örgütler belediyelerin stratejik planlarına taleplerimizi iletmek üzere faaliyetlerde bulunacak (Temmuz-Eylül).
Eylül ayından itibaren çalışılacak konular ve çalışma grupları: “Kreş” Çalışma Grubu, “İİMEK ve Kooperatif” Çalışma Grubu, “İİMEK ve Şiddet Görmüş Kadınların İstihdamı” Çalışma Grubu
1- “Kreş” Çalışma Grubu:
Bu çalışma kapsamında kreş açma sözü veren belediyeler izlenecek, yeni kreşlerin açılması için belediyelerle görüşmeler yapılacak vs.
Grupta olan örgütler:Koza Kadın Derneği, EVKAD, BEKEV, ÇEKEV, Yaşamevi, Antalya Kadın Dayanışma
2- “Şiddet Görmüş Kadınların İstihdamı”Çalışma Grubu:
Bu çalışmanın taslak olarak şu kapsamda yapılabileceği konuşuldu: 6284 Sayılı Yasa kapsamında şiddet görmüş kadınlara yönelik koruyucu tedbir kararları var. Mülki amir koruma kararı alınmış kadınlara mesleki rehberlik verilmesinin sağlanmasıyla ilgili yükümlü kılınmış. Şönim’lere kadınlara iş bulma konusunda rehberlik etmesinin sağlanması, kadınların mesleki kurslara katılmasının sağlanması gibi görevler verilmiş. Şiddet gören kadınların çocuklarının bakımının sağlanması için özel kreşlerin yüzde 5 kontenjan ayırması gibi düzenlemeler var. Önce mevzuat çalışması yapıp konuyla ilgili düzenlemeler taranıp bir doküman oluşturulabilir. İlgili kurumlara yönelik bir strateji geliştirilebilir. Koruma kararı alınan kadınların sigortalı/kayıtlı çalışabilmeleri için SGK’da gizli kayıt sisteminin nasıl işlediğine bakılabilir. Yani bu çalışma grubu mevzuat çalışması, kurumlarla ilgili strateji geliştirme, kreşlerle ilgili çalışma, SGK gizli kayıt sistemiyle ilgili çalışmalar yapabilir. Başka konularda çalışmalar da eklenebilir.
Grupta olan örgütler:Antalya Kadın Dayanışma, Mersin BKD, Elder, VAKAD
3- “Kooperatif” Çalışma Grubu:
Bu çalışma kapsamında yürütülebilecek faaliyetler şöyle konuşuldu:
*Durum tespiti çalışması(geçmişte neler yapıldı, zorluklar neden aşılamadı, mevcut sorunlar neler, biz ne istiyoruz)
*Ulusal ve uluslararası kooperatif modellerin izlenmesi, adil ticaret ilkeleri vs… ilkelerden hareketle sağlanabilecek kolaylıkların araştırılması
*Kooperatifler dışındaki örgütlenme modellerine bakılması
*Pazarlama stratejilerinin belirlenmesi- markalaşmak
*Kooperatiflerin üretimlerinin pazarlanması için yerel yönetimlerden destek alınabilir
-belediyelerin şirketleri varsa bu şirketlerin alım yapması sağlanabilir
-protokol vs… hediyeleri kadınların kooperatiflerinden alınabilir; ildeki kadın meclisleri kooperatifler lehine harekete geçirilebilir.
-Örnek belediyeler tespit edilip duyurulabilir- Seferihisar, Çanakkale vd.
*Kooperatifler dışındaki örgütlenme modellerine bakılması
* Dayanışma sandıkları
* Üyelerin sosyal güçlenmesini içeren iç çalışmaların yaygınlaştırılması sağlanabilir
Grupta olan örgütler (Bu grupta olan örgütler aynı zamanda İİMEK’lere de katılacak):
Girkakop, KEİD, GİKAD, YaşameviKoop. Grubu, İmece,(EVKAD sadece İİMEK’e katılacak)
4. Oturum: KEİG Platformunun Yapısı, Hedefi, İlkeleri
Bu oturumda, KEİG Platformunun yapısı, hedefi, ilkeleri belirlendi. Buna göre;
“KEİG; emek, kadına yönelik erkek şiddeti, kadınların politik katılımı gibi cinsiyet eşitliğinin farklı alanlarında faaliyet gösteren 14 ilden 29 kadın örgütünün bir araya geldiği bir Platformdur. Temel olarak, kadın emeği ve istihdamı alanında bilgi üretir ve çalışmalar yapar. Hedefi, kadınların çalışma yaşamında güvenceli ve sürekli bir yer edinmesi, iyi çalışma koşulları ve yeterli gelir sağlayan işlere sahip olması için bu alandaki politikaları etkilemek ve yeni politikalar oluşturmaktır. Bu politikaları oluştururken kadının ev içinde ücretsiz olarak yaptığı işlerin görünürleşmesine ve ev içinde ve dışında cinsiyete dayalı işbölümünün aşınmasına yönelik bakış açısını belirler.”
İlkeler:
* KEİG, Kadınların/transların karar mekanizmalarında olduğu kadın ve LGBTİ örgütlerine açıktır.
*KEİG’de bilgi üretimi, faaliyetlerin planlanması ve etkinliklerin gerçekleştirilmesinde kolektif katılım esastır.
*Platformda hiyerarşik olmayan bir işleyiş esas alınır
*KEİG sınıfa, bedene, cinsiyete, cinsel yönelime ve cinsel kimliğe dayalı, etnik kökene yada din ve inanca yönelik olan ayrımcılıklara karşı çıkar
*KEİG üyesi örgütler arasında ve KEİG çalışmaları açısından önem taşıyan örgüt ve kurumlarla bilginin paylaşılması ve yayılması önemsenir
*KEİG askeri ve yarı askeri değerlere mesafelidir.
*Politik aktivizmi lobicilik ile sınırlı olarak görmeyen, kadın hareketinin bir parçası olarak kurum ve politikaları örgütlü biçimde dönüştürmeye yönelik bir yaklaşımı benimser.
*KEİG üyesi olan örgütler Platform içinde eşit haklara sahiptir.
